Балкан
21. јуни 2021 - 13:52

Говорот на омраза во БиХ ги загрижува експертите

Говорот на омраза во Босна и Херцеговина ја премина црвената линија и крајно време е да се преземат чекори за да се спречи ескалација на омразата од дигиталните платформи и да се доведе општеството во циклус на насилство и злосторства од омраза, според истражувањето спроведено во рамките на проектот Сузбивање на говорот на омраза со зајакнување на младите. Тоа е спроведено од Младинската иницијатива за човекови права во БиХ (YIHR) и Глобал Аналитика.

Промовирањето на омраза кон другите и другите е крајно опасно и може да биде прв чекор кон насилството, и во постконфликтните општества како Босна и Херцеговина и вовед во конфликт, поради што мировните активисти и експертите бараат итно воведување на механизми да се намали говорот на омраза во таа земја во која беа извршени најголемите воени злосторства во Европа по Втората светска војна.

Стотици експерти и активисти ја собраа и анализираа содржината на неколку медиумски портали во БиХ во последните месеци, како и сметки на социјалните мрежи Фејсбук и Твитер за портали кои немаат форуми за коментари, откривајќи говор на омраза во написи во весници и коментари за нив.

Координаторот на проектот Амина Колашинац рече дека ова е најголемото и најсеопфатно истражување за прашањето на говорот на омраза спроведено во целиот регион, вклучително и во Босна и Херцеговина.

Повеќе од 3.000 луѓе кои беа испитаници, соговорници, соработници, како и активисти директно учествуваа во проектот.

Истражувањето опфати три сегменти: истражување на говор на омраза во медиумите, собирање податоци од судски институции во БиХ и јавно истражување меѓу граѓани.

Кои се жртви на говор на омраза?

Истражувањето покажа дека жртвите на говорот на омраза во БиХ се различни групи: етнички и религиозни групи, ЛГБТ популација, мигранти и други.

Шефот на истражувањето, Сафет Мушиќ, рече дека говорот на омраза во медиумите најмногу го шират соговорници во медиумите (42%), проследено со политичари (30%), јавни личности (18%), но понекогаш и самите новинари (10%).

„Говорот на омраза преку коментари е претежно (околу 90 проценти) поставен од непознати коментатори и тој говор на омраза обично произведува контра-реакција и доведува до нови примери на говор на омраза“, вели Мушиќ.

Според Кривичниот законик на БиХ, – „Кој јавно поттикнува или поттикнува национална, расна или верска омраза, раздор или нетрпеливост меѓу конститутивните народи и другите, како и другите што живеат или живеат во Босна и Херцеговина“, може да биде осуден на три месеци до три години затвор. А, кој ќе го стори ова злосторство со злоупотреба на службената положба или овластување, казните се уште поостри, до десет години затвор.

Но, и покрај загрижувачките податоци дека говорот на омраза во БиХ постојано се зголемува, регистрирани се само 13 осуди за говор на омраза во таа земја, од кои само две се затворски казни, а останатите се условни, за  периодот од 2015 до 2020 година.

Говорот на омраза стана секојдневие за повеќето граѓани на Босна и Херцеговина, вели Златиборка Попов-Момчиновиќ, која, во рамките на проектот, го следеше јавното истражување на граѓаните на тема говор на омраза.

„1.000 испитаници од цела БиХ учествуваа во истражувањето, а испитаниците препознаваат дека говорот на омраза е најприсутен во т.н. нови медиуми “, вели Попов-Момчиновиќ.

И покрај тоа, дури 64% не презедоа ништо во оваа пригода, а доколку имаше реакции, стануваше збор најмногу за изразување на овој проблем на социјалните мрежи (33%). Околу 12% наведуваат дека се обратиле до самиот медиум (новинар или уредник), 3% навеле дека се обратиле до полицијата и новинарските здруженија, а нешто помалку од 3% до Агенцијата за регулација на комуникациите (РАК) или до Советот за печат, вели Попов -Момчиновиќ.

Од октомври 2018 до октомври 2020 година, немаше ниту еден ден без говор на омраза во медиумите на Босна и Херцеговина, покажа истражувањето.